माटोको चमत्कार
“एकमात्र यस्तो चमत्कारिक तत्त्व, जसले मृत्युलाई जीवनमा बदल्छ ।”
– सद्गुरु
माटो जोगाऔँ अभियानको उद्देश्य माटोको चमत्कारलाई जीवन्त राखिरहन सबै मानिसहरूलाई एकजुट गर्नु हो ।
Watch The Save Soil Documentary
तर...
माटो वास्तवमा के हो अनि यसले के गर्छ ?
आउनुहोस्, तलका केही प्रश्न र तिनका उत्तरहरूको माध्यमले हामी यसलाई बुझ्ने प्रयास गरौँ ।
प्रश्न 1 / 6
माटो अर्थात् ______
हाम्रो जीवनको आधार नै माटो हो । तर......
कृषि, वन फँडानी, र अन्य कारकहरूले भयानक गतिमा सतही माटोलाई क्षति पुऱ्याउनुको साथै सखाप गरिरहेको छ । विश्वव्यापी रूपमा, ५२% कृषियोग्य जमिन विनाश भइसकेको छ । धरती सङ्कटमा छ । यदि अहिलेकै गतिमा माटोको गुणस्तर घटिरहने हो भने, हामीलाई थाहा भएसम्म सम्पूर्ण जीवनको अन्त्यको कारण यही हुनेछ ।
एकदमै खराब
खराब
सुदृढ
कुनै वनस्पति नभएको
हाम्रो धरती सङ्कटमा छ
खाद्य सङ्कट
अबको २० वर्षमा, यस धरतीमा ९.३ अर्ब मानिसहरूको लागि ४०% कम भोजन उत्पादन हुने अनुमान गरिएको छ l
जब माटो खराब हुन्छ, भोजनमा पौष्टिक तत्त्व निकै कम हुन्छ । अहिले उत्पादन भइरहेका फलफूल र तरकारीहरूमा पोषक तत्त्वहरू ९०% कम भइसेकका छन् ।
२ अर्ब मानिसहरू पोषणको कमीबाट पीडित छन्, जसले अनेकथरी रोगहरू निम्त्याउने छ ।
पानीको अभाव
जब माटोको गुणस्तर खराब हुन्छ, त्यसले पानी सोसेर राख्न अनि पानीको बहावलाई दिशा दिन सक्दैन ।
जब माटोले पानी भण्डारण गर्ने क्षमता गुमाउँछ, त्यसले पानीको अभाव, खडेरी र बाढी निम्त्याउँछ ।
जैविक पदार्थले आफ्नो तौलको ९०% हिस्सामा पानी सोसेर राख्छ अनि समयसँगै त्यो पानीलाई बिस्तारै छोड्छ । खडेरीको जोखिम भएका क्षेत्रहरूमा यसले ठूलो सहयता गर्दछ ।
जैविक-विविधतामा क्षति
वैज्ञानिकहरूले भनेअनुसार आफ्नो वासस्थान नष्ट भएकोले हरेक वर्ष लगभग २७,००० प्रजातिका जीवन-रूपहरू सखाप भइरहेका छन् ।
यो सङ्कट यस्तो बिन्दुमा पुगेको छ, जहाँ ८०% कीट-भार (insect biomass) लोप भइसकेको छ ।
जैविक विविधतामा क्षति हुँदा माटोको स्थिति भद्रगोल हुन्छ अनि माटो पुन: जीवन्त बन्न सक्दैन ।
जलवायु परिवर्तन
माटोमा जति मात्रामा कार्बन पाइन्छ, त्यो जीवित वनस्पतिमा पाइने कार्बनको तुलनामा ३ गुणा र वायुमण्डलमा रहेको कार्बनको तुलनामा २ गुणा बढी हो । यसको अर्थ के हो भने कार्बन सोसेर भण्डारन गर्नको लागि माटो महत्त्वपूर्ण छ ।
यदि संसारभरिको माटोलाई पुन: जीवन्त नबनाउने हो भने, माटोबाट ८५० अर्ब टन कार्बनडाइअक्साइड उत्सर्जन भई वायुमण्डलमा मिसिन सक्छ, जसबाट अन्तत: जलवायु परिवर्तन हुन सक्छ । यो मात्रा विगत ३० वर्षमा पूरै मानवजातिले गरेको कार्बन उत्सर्जनको तुलनामा निकै बढी हो ।
जीविकामा हानि
माटोको गुणस्तर खराब भएकोले हजारौँ किसानहरूले आत्महत्या गरिरहेका छन् ।
विश्वभरि माटोको गुणस्तर खराब भएकोले ७४% गरीब मानिसहरू प्रत्यक्ष रूपमा प्रभावित छन् ।
यो अनुमान गरिएको छ कि माटोको विनाशले विश्वमा प्रत्येक वर्ष १०६ खर्ब अमेरिकी डलर नोक्सान भइरहेको छ ।
द्वन्द्व तथा बसाइँ सराइ
जनसङ्ख्या वृद्धि तथा भोजन र पानीको अभावले गर्दा सन् २०५० सम्ममा १ अर्बभन्दा बढी मानिसहरू अन्य क्षेत्र र देशहरूमा बसाइँ सर्न बाध्य हुनेछन् ।
सन् १९९० देखि अफ्रिकामा भएका ९०% भन्दा बढी प्रमुख युद्ध र द्वन्द्वहरूमा जमिनसँग सम्बन्धित समस्याहरूले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन् ।
फ्रेन्च क्रान्तिदेखि अरब विद्रोहसम्म विशाल विरोध र आन्दोलनहरू हुनु पछाडिको कारण उच्च खाद्य मूल्य उल्लेख गरिएको छ ।
माटो: एक समग्र समाधान
पर्यावरणसँग सम्बन्धित लगभग सबैजसो प्रमुख सङ्कट, कुनै न कुनै रूपमा, माटो खराब हुँदै जानुको परिणाम वा लक्षण हो । त्यसैगरी, पर्यावरणसँग सम्बन्धित लगभग सबैजसो समस्यालाई माटोलाई स्वस्थ बनाएर सुल्झाउन सकिन्छ ।
हामीले पर्यावरणको सबै पक्षलाई सम्बोधन नगरी कुनै एउटा पक्षलाई मात्र सम्बोधन गर्न सक्छौँ भनेर सोच्नु भ्रम हो, किनभने पर्यावरणीय प्रणालीको कुनै पनि पक्ष अलग्गै काम गर्दैन । जीवन एउटा सिङ्गो प्रक्रिया हो, अनि जीवनका सबै पक्षहरू एकैसाथ भइरहेको छ भन्ने कुराप्रति हामी सचेत नुहँदासम्म कुनैपनि समाधान पूर्ण हुँदैन । थुप्रै तरिकाहरूले, माटो त्यो मञ्च हो जहाँबाट जीवन प्रस्फुरित हुन्छ । यदि हामीले माटोलाई ठीक गऱ्यौँ भने, हामीसँग सबै पक्षलाई ठीक गर्ने उत्तम अवसर रहन्छ ।
विज्ञहरूको भनाइ
डकुमेन्ट्री फिल्म
धरतीलाई चुम्नुहोस्
डकुमेन्ट्री फिल्म
धरतीलाई चुम्नुहोस्
विज्ञानको भनाइ?
हाम्रो माटो जोगाऔँ?
माटोलाई व्यवस्थापन गर्ने तरिका
भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान सङ्गठन (इसरो)
जैविक विविधता
प्रत्येक वर्ष, विश्ववभरि लगभग २४ अर्ब टन उर्वर माटो र २७,००० जैविक प्रजातिहरू नष्ट हुन्छन् ।
संयुक्त राष्ट्रको रिपोर्ट : विश्वभरिको खेत विनाश हुने अवस्थामा पुगिसकेको छ
जलवायु परिवर्तन
The world's climate-stressed and pollution-degraded farming and agricultural system must shift quickly to sustianable practices to feed...
ओह माटो !
फूलको सुगन्धको तुलनामा
माटोको सुगन्ध
मरो निम्ति अधिक कोमल छ
The strength and sensitivity of life
held in the soil
lets off waves of passion of a
different sort.
Passion not of a person
but of my species
that has gone insensitive
to all that nurtures it
and absorbs it at its end.
As I walk barefoot, I break down
with Passions so profound
that it defies all descriptions.
Oh' Soil, My life
सद्गुरुको कविता
आउनुहोस्, यसलाई साकार पारौँ !
